
La Cigale et la Fourmi w języku potocznym
Posted On październik 11, 2017 at 12:31 pm by Konstancja Siwek / Możliwość komentowania La Cigale et la Fourmi w języku potocznym została wyłączona
La Cigale et la Fourmi w języku potocznym
Przestawiamy trzeci odcinek naszej serii « je kiffe » poświęconej francuskiemu językowi potocznemu.
Tym razem przenosimy się do parku, w którym, czytając książkę, podsłyszałam rozmowę młodych Francuzów. Dialog toczył się wokół szkoły i tego, czego nauczyli się danego dnia. Wyobraźcie sobie moje zdziwienie kiedy usłyszałam ich polemikę na temat bajki de la Fontaine’a La Cigale et la Fourmi. Zaintrygowana postanowiłam przysłuchać się rozmowie wnikliwiej. Jeden z trójki kolegów, chcąc pochwalić się, że nauczył się bajki na pamięć, postanowił ją zarecytować. Jednak nie dajcie się zwieść, to nie jest bajka dla dzieci ! W tekście nastąpiły znaczące zmiany, które prześledzimy wspólnie.
Dla porównania wstawiamy tekst oryginalny, a poniżej wideo wraz z tekstem poddanym „nowoczesnej” modyfikacji.
Jeśli również miałeś problem ze zrozumieniem tekstu w języku potocznym, to nie martw się, bo przeanalizujemy go wspólnie zdanie po zdaniu i zobaczysz, że nie jest to aż tak skomplikowane, jakim wydaje się być na początku.
La cigale elle a joué les pétasses
La cigale a joué la fille facile et prétentieuse
Słowo la pétasse należy używać z ostrożnością. W zależności od kontekstu, może być zrozumiane jako „salope”, czyli kobieta lekkich obyczajów. W naszym tekście natomiast słowo oznacza kokietkę, która próbuje poderwać każdego napotkanego mężczyznę i która jednocześnie nie każe temu mężczyźnie długo na siebie czekać.
et a teufé tout l’été
et a fait la fête tout l’été
Teuf to zobrazowana zasada, o której wspominałam w swoim pierwszym artykule poświęconym językowi potocznemu, a mianowicie tzw. verlan. Jak łatwo się domyślić jest to odwrócona forma wyrazu „fête”, do którego dorzuciliśmy na końcu sufiks, by stworzyć nowy czasownik. Zatem teufer przetłumaczymy jako imprezować.
Mais quand l’hiver s’est pointé
Mais quand l’hiver est venu
Czasownik « pointer » może kojarzyć nam się z rasą psów, jeśli jesteśmy bardziej obeznani w tejże dziedzinie. Jest to zapożyczenie z języka angielskiego, które równie dobrze odnajdujemy w swej niezmiennej formie w języku polskim. Jest to rasa psów myśliwskich. Jako czasownik ma wiele znaczeń w zależności od kontekstu, natomiast w swojej formie zwrotnej „se pointer” oznacza nic innego niż przybywać, stawiać się.
Elle s’est r’trouvé dans la panade
Elle s’est retrouvée dans une situation difficile
Wyrażenie se trouver dans la panade/ être dans la panade należy wyjaśnić sięgając do jego etymologii. Słowo klucz to „la panade”, które oznaczało swego czasu zupę o konsystencji niezbyt zachęcającej do jej skosztowania. Była to zupa na bazie wody i chleba, którą przygotowywały najbiedniejsze warstwy społeczne. Co za tym idzie, byli to ludzie znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej. Stąd też skojarzenie słowa „la panade” z byciem w potrzebie, w trudnej sytuacji materialnej.
Avec plus rien à becqueter.
Avec plus rien à manger
Sam czasownik pewnie nie wiele Wam mówi, prawda ? Przyznam, że i ja nie domyśliłam się co on może oznaczać. Ale jeśli go rozłożymy na czynniki pierwsze to zauważymy, że zawiera on słowo „bec”, które być może jest Wam znane. Oznacza ono „dziób”, dlatego łatwo wywnioskować, że jest on synonimem polskiego czasownika dziobać, czyli jeść.
Elle s’est dit j’vais taper la fourmi
Elle s’est dit je vais emprunter à la fourmi
Taper quelqu’un poznaliśmy ostatnio, w sytuacji, w której nasz główny bohater miał pożyczyć pieniądze od swojego wiecznie pijanego ojca. W naszej mocno modernistycznej bajce czasownik taper będzie miał dokładnie takie samo znaczenie.
J’en ai marre d’faire la manche
J’en ai assez de mendier
Wyrażenie en avoir marre prawdopodobnie pochodzi od dawnego czasownika « se marer », który miał oznaczać nudzić się i dlatego też oznacza dzisiaj mieć dość, mieć po uszy.
Teraz wyobraźmy sobie, że przenosimy się do czasów średniowiecznych. W trakcie turniejów rycerskich damy miały w zwyczaju podarować fragment swojej odzieży, najczęściej był to rękaw, rycerzowi, który dla nich walczył. Stąd też wyrażenie w XIII wieku przeszło do języka włoskiego, oznaczając podarunek, dar po to, by w przyszłości przekształcić się w wyrażenie oznaczające napiwek lub jałmużnę. W takiej formie ponownie pojawia się w języku francuskim, będąc synonimem słowa żebrać.
J’me caille les miches
J'ai froid
Czasownik se cailler omawialiśmy w poprzedniej analizie. Ale dlaczego les miches ? Sprawdzając w słowniku znaczenie tego słowa odnajdziemy informację, że oznacza ono bochenek chleba. Znając fantazję Francuzów można łatwo wywnioskować, że bochenek chleba ma symbolicznie odwoływać się do czegoś innego. Do czego więc? A no do pośladków wyrzeźbionych niczym Ewa Chodakowska. Wyrażenie to nabiera takiego znaczenia już pod koniec XIX wieku i utrzymuje się w tej formie aż do dziś oznaczając, że jest nam bardzo zimno.
Elle débarque chez la meuf
Elle arrive chez la femme
La Cigale et la Fourmi w języku potocznym : Czasownik débarquer w języku potocznym oznacza przybyć, przyjść do kogoś bez zapowiedzi. La meuf to kolejny przykład verlan, który w języku standardowym występuje w formie „la femme”, czyli kobieta.
Qu’est hyper blindé
Qui est très riche
Kierując się wskazówkami Akademii Francuskiej odkryjemy wspólnie etymologię słowa blindé, która jest dość zaskakująca. Słowo, które ma to samo pochodzenie co angielskie blind, czyli niewidomy, początkowo odnosiło się do akcji militarnej, która była przeprowadzana tak doskonale, że była niewidoczna dla oczu wroga. W języku potocznym pojawia się w tłumaczeniu jako pijany, ponieważ nic nie może nas dosięgnąć czy trafić kiedy jesteśmy w stanie upojenia. Jednocześnie więc kojarzy się z byciem bezpiecznym, chronionym. Z tego też założenia wychodzimy, kiedy powiemy, że jesteśmy bogaci, bo jesteśmy w jakimś stopniu bezpieczni, przynajmniej finansowo.
Pour pécho de quoi tenir jusqu’à la saison.
Pour obtenir de quoi tenir jusqu’à la saison
Pécho to kolejny przykład mówienia na opak. W swojej podstawowej formie jest to czasownik choper, który oznacza złapać, wziąć, a współcześnie najczęściej oznacza poderwać.
J’te carmerai dit-elle
Je te paierai, dit-elle
Czasownik carmer oznacza nic innego jak płacić, dawać pieniądze. Poniżej przykład użycia na podstawie fragmentu książki Alberta Simonin pt. Du mouron pour les petits oiseaux :
« Vingt-cinq sacs pièce il a dû carmer et il parvient pas, mais pas du tout à distinguer si à ce blot il s'agit d'une affure ou d'une arnaque ? »
J’ai d’l’oseille qui va rentrer
J’ai de l’argent qui va arriver
Być może jest Wam znane słowo oseille, które w języku polskim oznacza szczaw? W wyrażeniu avoir de l’oseille nie chodzi nam przecież o to, że mamy szczaw. W języku potocznym wyrażenie to będzie oznaczało mieć pieniądze.
Tu récup 2 fois la mise
Tu auras le double
La Cigale et la Fourmi w języku potocznym : Récup to nic innego jak ucięta forma czasownika récuperer, czyli zebrać, odzyskać.
Mais la fourmi est radine
Mais la fourmi est avare
Być może ten przymiotnik jest Wam znany ? Radin to synonim dla słowa avare, czyli skąpy, chciwy.
T’as charbonné ct’été ? lui demande-t-elle
Tu as travaillé cet été ? Lui demande-t-elle
Charbonner może nam się kojarzyć ze słowem charbon, czyli węgiel. Praca przy węglu, choćby przerzucanie węgla w pociągach parowych, była to praca niezwykle ciężka fizycznie. Dlatego dzisiaj, jeśli chcemy powiedzieć w języku potocznym, że ciężko pracujemy to użyjemy tego właśnie czasownika.
Tu déconnes, la teuf jour et nuit
Tu plaisantes, la fête jour et nuit
Déconner to nic innego jak żartować, wygłupiać się. Czasownik został użyty choćby w bardzo znanym utworze Raymonda Queneau, Zazie dans le métro :
"Dis donc, tonton, demanda Zazie, quand tu déconnes comme ça, tu le fais exprès ou c'est sans le vouloir?".
Wyraz la teuf został wyjaśniony już wcześniej (w ramach przypomnienia: oznacza słowo la fête).
C’était du lourd.
C’était très intense
Słówka lourd uczymy się na początku swojej przygody z językiem francuskim i wszyscy zgodnie stwierdzamy, że oznacza ono „ciężki”. W mowie potocznej możemy jednak w ten sposób wyrazić swoje uznanie wobec czegoś, powiedzieć, że coś było świetne, mega dobre czy intensywne.
Tu t’es éclaté pendant qu’je marné
Tu t’es amusé pendant que je travaillais
La Cigale et la Fourmi w języku potocznym : S’éclater to czasownik, który oznacza bawić się, imprezować. Natomiast czasownik marner oznacza ciężką i uciążliwą pracę.
C’est hyper cool
C’est très bien
Oczywiście słówko cool jest zapożyczeniem z języka angielskiego, przed którym Francuzi tak się bronią, a jednak ulegają ogólnej tendencji związanej z anglicyzmami. Wyraz hyper jest w języku francuskim często używany kiedy chcemy podkreślić, że coś jest ponad normą, często stosowany przy różnego typu schorzeniach (np. la hypertension- nadciśnienie; l’hyperthyroïdie- nadczynność tarczycy etc.).
Et ben maintenant va michtoner
Et bien maintenant trouve-toi un homme qui a de l’argent
Ben to forma popularna pochodząca od słowa « bien » czyli dobrze. Poza tym pozostaje nam słówko michtoner, które pochodzi z języka rumuńskiego. A co oznacza? W słowniku występuje bezpośrednio jako synonim czasownika „se prostistuer”. Jednak co najistotniejsze, to że czasownik ten odnosi się do sposobu pozyskiwania pieniędzy. Są to osoby, które kręcą się w pobliżu bogaczy, po to, by uzyskać ich względy i jednocześnie „ustawić się” w życiu z bogatym mężem czy bogatą żoną.
Si tu veux grailler.
Si tu veux manger.
Czasownik grailler pochodzi jeszcze ze starofrancuskiego i dzisiaj oznacza jeść.
Tu taff t’as des thunes
Tu travailles tu as de l'argent
Tu teuf tu t’éclates mais t’es dans la mouise
Tu fais la fête tu t’amuses mais tu es dans la misère
Teufer, to jak wiemy wersja verlan dla słowa fête. S’éclater oznacza bawić się. Être dans la mouise, które dzisiaj oznacza « nędzę », kiedyś oznaczało zupę o kiepskim smaku. Dlatego całe wyrażenie oznacza "być w trudnej sytuacji"
La Cigale et la Fourmi w języku potocznym
Autor : Konstancja Siwek
Odwiedź mój profil klik tutaj jeśli chciałbyś zostawić dla mnie komentarz
Zapraszamy do naszego sklepu http://sklep-clouzot-lingua.pl/